Skip to main content

Saya le Siang Hngakchiapa Biaruahnak

By Henry Cung Bik (S. Korea)



Saya Pa: Khrihfa na si ko lo maw, ka fapa?
Siang hngakchia: Aw, si ko.
Saya Pa: Si lo cun, Pathian ti mi hi na zumh ko, si ko lo maw?
Siang hngakchia: Zumh tuk ta.
Saya Pa: Asi kunah, Pathian hi a ttha maw?
Siang hngakchia: A ttha tuk ta!
Saya Pa: Pathian nih atuah khawh lomi thil aum maw?
Siang hngakchia: Pathian nih zeizong vialte atuah khawh dih hna.
Saya Pa: A dam lomi dam ter hi thil ttha asi ko lo maw?
Siang hngakchia: A si ko.
Saya Pa: Pathian sinah nifatin te damnak caah tiah thla arak cam lengmang mi ka naupa cancer zawtnak in athi. Pathian nih arak damh lo. Pathian attha tiah zeitin dah na ti khawh?
(Siang hngakchia pa cu a holh lo)
Saya Pa: Na thei ve lo si ko lo maw? A silo cun kaan hal than lai. Pathian hi a tha maw?
Siang hngakchia: Tha!
Saya Pa: Seihtan tah a tha maw?
Siang hngakchia: Tha lo.
Saya Pa: Seihtan aser tu hodah asi?
Siang hngakchia: Pathian.
Saya Pa: Kha si ko. Vawlei cungah hin thil thalo a um maw?
Siang hngakchia: Um ko.
Saya Pa: Zeizong vialte sertu Pathian asi ko lo maw?
Siang hngakchia: Si ko.
Saya Pa: Cu ti siah, aho nih dah thil thalo hi arak ser kun?
(Siang hngakchia pa cu a holh lo)
Saya Pa: Zawtnak, thihnak, huatnak, remlonak ti bantuk thil tha lo pawl hi vawlei cungah an um, si ko lo maw?
Siang hngakchia: An um ko.
Saya Pa: Si lo cun ho nih dah mah hna hi arak ser hna?
(Siang hngakchia pa cu holh loin aum than)
Saya Pa: Teihpaan (Science) nih vawlei cungah minung nih kan pawngkam thilri zeidah an si, an um tak maw, tiah kan theih khawhnak caah mit in hmuh, hna in theih, lei in a thawtnam theih, hnar in arimhmui theih, silole taksa in tongh chun bal hna ahau ati. Cucaah, Pathian na mit in na hmu bal maw?
Siang hngakchia: Hmu ballo.
Saya Pa: Pathian aw na hna in na thei bal maw?
Siang hngakchia: Thei ballo.
Saya Pa: Pathian na tawng bal maw?
Siang hngakchia: Tawng ballo.
Saya Pa: Pathian athawtnam na thei bal maw?
Siang hngakchia: Thei ballo.
Saya Pa: Pathian arim na thei bal maw?
Siang hngakchia: Thei ballo.
Saya Pa: Mah cu asi ko mi cu na zumh rih ko maw?
Siang hngakchia: Zumh rih ko.
Saya Pa: Hmuh khawh, tongh khawh, le test khawh asi lo caah Teihpaan (Science) nih na Pathian hi a umlo ati. Zeitin na ruah?
Siang hngakchia: Zeitin hmanh ka ruat hlei lo saya. Zumhnak pakhat lawng cu fek tein kaa tleih ko.
Saya Pa: Zumhnak? Mah zawn te bak cu Teihpaan (Science) nih aduh lomi cu asi. Mit nih a hmuh khawh lomi, taksa nih a tongh khawh lomi, hna nih a theih khawh lomi, lei nih a thawtnam a theih khawh lomi, le hnar nih a rim a theih khawh lomi pawl kha Teihphan nih hi vawlei cungah a ummi thil ah a chia lo.
Siang hngakchia: Saya, asi locun, kaan hal ve lai. Lumnak (heat) timi hi a um maw?
Saya Pa: A um ko.
Siang hngakchia: Kihnak (cold) timi hi tah a um maw?
Saya Pa: A um ko.
Siang hngakchia: Saya, na palh. Kihnak timi hi a um lo. (An khan vialte an dai dih).
Siang hngakchia: Saya, lumnak timi hi a tampi zong um khawh asi, a tlawm te zong um khawh asi, cun umlo lawlaw zong asi kho. Sihmanhsehlaw, kihnak timi thil hi amah dang tein a um lo. Temperature hi -458 degree tangleng a tum kho lo. Kihnak timi biafang hi lumnak a tlawm le tam kan chim duh ruangah kan hmanmi asi. Kihnak timi hi tah khawh zong asi lo. Lumnak tuhi tah khawh asi. Kihnak le lumnak hi aa ralchanh (opposite) mi zong ansi lo. Lumnak a tam deuh ahcun, akik lo deuh ti a um, sihmanhseh law, kihnak a tam deuh timi hi a um kho lo.
Siang hngakchia: Muihnak ti mi hi tah a um tiah na zum maw, saya?
Saya Pa: Zum ee. Zaan khi muihnak si loah zeidah si kun hnga.
Siang hngakchia: Saya, na palh than. Muihnak timi hi a um mi thil asi lo. Ceunak tu hi a um mi asi. Ceunak timi hi a tampi zong um khawh asi. A tlawm te zong um khomi asi. Ceunak a umlonak tu khi muihnak tiah biangfang kan pek sawhmi asi. Amah dang tein muihnak hi a ummi thil a silo. Va um sehlaw cu, a mui mi khi muihter chin angah ding asi, si ko lo maw?
Saya Pa: Si, zeiruang dah mah vialte cu na ka chimh theng?
Siang hngakchia: Thil na ruahning daan a palh, tiah ka chim duh mi asi.
Saya Pa: Zeitin dah na palh na ka ti khawh?
Siang hngakchia: Thil na ruahning daan hi an i ralchanh (opposite). Nunnak le thihnak hi a dang veve in a um na ti hna. Cun Pathian zong hi a thami le thalomi in a um na ti fawn. Pathian timi hi rel khawhmi, tah khawhmi, le donghnak a ngeimi sawh men in na hmuh. Taihpaan nih cun ruahnak (thought) hmanh a fianter (explain) khawh tunlo. Thihnak timi hi nunnak he aa ralchan, tiah kan ruah ahcun, thihnak timi hi a mah lawng a um khawh lo hi kan theih lo ruangah asi. Thihnak hi nunnak he aa ralchanh mi a silo. Nunnak a umlo ruang tu ah thihnak a um, sihmanhsehlaw, thihnak a umlo ruangah nunnak a um hlei lo. Cucaah, thihnak timi hi a mah bing tein a um kho lo. Nunnak a dongh tu khi thihnak, tiah kan auh i asi. Saya, na siangakchia pawl hi “minung hi zawng in a raa mi kan si” timi hi na cawnpiak mi hna asi ko lo maw?
Saya Pa: Aw, si hen ta.
Siang hngakchia: Zawng khi duhsah tein minung ah aa thlen na mit in na hmu bal maw?
(A saya pa cu a siangakchia pa nih a chim duh mi kha a vun fiang thluahmah. Siang ngakchia pa tu cu merh zimziam in a zoh i a lu a lei (ka hmu ballo ti duhnak ah))
Siang hngakchia: Asi ahcun, zawng khi minung ah aa thlen lio na hmuh bal ve lo asi ahcun, “minung hi zawng in a raa mi kan si” tiah na siangngakchia pawl na chimh tawnmi hna hi, nangmah pumpak ruahnak le zumhnak na chimhmi hna asi ve ko lo maw? Taihpaan pyingiashin (Scientist) zong hi pastor te he an ikhat ko hna lo maw?
(An khaan vialte an lau dih)
Siang hngakchia: Mah khaan chung hin tah, kan saya pa i a thluak a hmu bal mi nan um maw?
(An khaan vialte in an ni dih)
Siang hngakchia: Kan saya pa i a thluak thawng tah, a hna in athei bal mi nan um maw? A tawng bal mi, a thawtnam a tep bal mi, silole a rim a thei bal mi nan um hna maw? Nan um rua lo. Asi lo ahcun, kan saya pa i a thluak hi, mit zong in hmuh khawh asi lo. Hna zong in theih khawh asi lo. A tawng bal mi zong kan umlo. A thawtnam a thei mi zong kan umlo. A rim a thei bal mi zong kan umlo caah, a mah nih a chim ning bantuk tein ka chim ahcun, Taihpaan nih cun thluak na ngeilo aan ti, saya. Thluak na ngeih lo asi ahcun, zeitin dah caa na kan chimhmi pawl kan zumh khawh ti lai?
(An khaan vialte an dai dih. Saya pa nih cun siangngakchia pa cu khuaruahhar tukin azoh i)
Saya Pa: Zumhnak in ta thluak ka ngeih cu nan zumh a hauh ko lai, ka fapa.
Siang hngakchia: Mah bak cu si, saya. Minung le Pathian karlak i kan ipehtlaihnak hi ZUMHNAK asi. ZUMHNAK hi kan nunnak ah abiapi bik asi.

*Mah sianghngakchia pa min cu Albert Einstein asi.
 
      
Albert Einstein a rak kainak sianginn


 Note: Hihi BLF Bulletins News Vol.1, No. 7, Jan 15, 2015 ah chuah cangmi asi.

Comments

Popular posts from this blog

Halkha khuatlaknak le min a sullam By Pu Chawn Kio

  PHAILENZAWL (HALKHA) KHUA AN TLAKNAK By Pu Chawn Kio             Halkha Thlantlang Laimi hna cu Zotlang in Thlanrawn khuahmun ah, Thlanrawn khuahmun in Chuncung Cerhceu ah, Chuncung Cerhceu in Phailenzawl ah an ra i khua an tlak. Phailenzawl khua an rak tlak lioah hin inn 30 hrawng lawng an rak si. Phailenzawl khua cu atu Hakha khua ral, Falam lei motor lam thlang, Hakha in meng 4 zawn lam thlangah khin a si i, atu ah cun Pu Deny nih dum ah a tuah i nga zong a zuatnak hmun hrawng khi a si. Advertisement Add caption Phailenzawl khua ahhin sau nawn khua an sa i, a karh zong an karh ngai cang. Hi lioah hin Cinzah pawl hi ngeih le chiah zong, lung le thin zongah mifim le miṭhawng deuh an rak si rua i, Cinzahpa nih khuang zong a rak cawi. Cucaah cun Phailenzawl khua cu atu tiangin "Cinzah Khuangcawihmun" tiah nihin tiangin an ti lan. Phailenzawl khua an tlak kum: Phailenzawl khua an tlak hi zeitikah a si ti hi fiangin hngalhnak set cu a um lo nain,  AD.1450 hrawngah si dawh bik

Chin Miphun Thawhkehnak Tuanbia (Chinlang Family Source)

  CHIN MIPHUN THAWHKEHNAK                 Chin miphun pawl cu kan pupa tuanbia ah Hlan liopi ahcun ca  kan rak ngei ve nain saphaw cungah rak tial hna kaw, uico nih a tlik pi i a rak ei dih caah ca kan ngei kho ti lo tiah an ti tawn. Cucaah Mirang cozah nih Chin Land (Lairam) an kan uk i a bikin, Baptist missionary pawl kan ram an phak hnu lawngah ca an kan serpiak chom i ca hi kan ngei ve. Cuti i Chin miphun kan hram thawknak asiloah a tu kan umnak ChinLand (Lairam) kan phak hramthawk in ca kan rak ngeih lo caah kan thawhkehnak, pakhat le pakhat, pengkhat le pengkhat, asiloah phunkhat le phunkhat (clan)kan i pehtlaihning kha, Chin mi vialte cu pumkhat hrimhrim kan si ko tiah kan zumh i kan chim cio nain, a fiang tein a hngal khomi le a chim kho mi kan um ti lo. Mirang pawl nih A.D.1885 kum i kawlram vialte cu kan lak dih cang an rak ti lio ahhin (Lairam) ChinLand cu aa rak i tel ve lo. Cucaah kawl pawl nih an chimh hna ningin kawlram nitlak chaklei India le Bangadesh ramri ah Chin mip

Senthang Tuanbia by Chan Pum

             By Chan Pum Senthang a sullam hi mitampi nih kan thei kho lo. Pu Run Ro Thang Hakha i vuanthawk a tuan lio ah Sakta khua ah Senthang peng chung khua bawi vialte 1967 lioah a khomh hna i Senthang a sullam a hal hna. Ahohmanh nih kan thei lo an ti cio nain Surkhua Pu Van Kio nih atanglei bantukin Senthang asullam cu a chimh hna tiah meeting i aa tel vemi Sakta Pu Ceu Mang nih a ka ti. Sakta khuami Pu Tin Thang cu Mindat peng leiah ram hran ah a kal i Ro khuami a va thah hna. A kir leiah ka vainam ka philh sual a ti i a va kir hnawh i a lak than lioah Ro khuami nih an tlaih. Na min ahodah a si tiah an hal tikah Tin Thang ka si tiah a ti ko hna nain Tin Thang tiah an auhthiam lo i Senthang tiah an auh ruangah annih lei mi cu Senthang an si tiin Mindat leimi nih an kan ti ruangah Senthang min kan pu lan tiah Pu Van Kio nih a chim a ti. Pu Van Kio nih a chim a ti ning tein Myanmar Socialist Lansin Party nih 1968 kum i chuahmi Nunphung cauk cahmai 54 ah catialtu Pu Run Ro Thang t