Buddha vs. Jesuh

 
BUDDHA vs. JESUH (Zeiruangah dah Buddhist ka si lo?)

Jesus vs. Buddha - YouTube
Buddha le Jesuh an idannak hi phun tampi langhter khawh asi ko hnga. Cu lakah hrelh awk a tha lo, tiah ka ruahmi tlawmpal tein ka von langhter hmanh hna lai. Hi capar hi biaknak dohdal duh ruangah tialmi asi lo. Careltu nih kan mah duhmi thim khawhnak nawl kan ngei, ti zong von fianter chap ka duh. 


1. Zeitluk in tuanbia minung taktak an si a biapi?
BUDDHA: Buddhism ah khuaruahhar ngai le nihchuak ngai zong asi tiah ka ruahmi pakhat cu Buddha um/tel loin Buddhism a um kho mi hi asi. Kum 1960 lioah Paul Tillich nih Japan Buddhist theologian pawl bia a halmi hna cu, “Tuanbia thiamsang (historian) pawl nih hin Gautama hi a um taktak lo, tiah fehter hna sehlaw Buddhism hi zeidah a cang hnga?” ti asi. Japan Buddhist theologian pawl nih, “Buddhism cu Dharma kaya timi ‘biatak’ ah aa hngatmi a si i cu biatak cu zungzal a hmunmi asi, tiah kan ruah. Cucaah, tuanbia chungah Gautama um le um lo nih lai a rel lo. Gautama a um lo zongah Buddhism cu a um kho thiamthiam,” tiah an rak leh.

JESUH: Asinain, Jesuh loin Khrihfa (Christianity) a um kho lo. Khrihfa biaknak ah cun Jesuh um hlah sehlaw, Khrihfa zumhnak cu pokpalawng asi hnga. Zeicahtiah, Khrihfa biaknak ah cun Jesuh Khrih hi a muru asi (I Cor 1514-19).
An sining le cawnpiaknak
BUDDHA: Amah pumpak hrimhrim nih Pathian asi lonak a chim. Buddha nih cun vawlei harsatnak in luat khawhnak dingah ‘duhnak’ (desire) thlau a herh. Cu hnu lawngah cun, ‘Nirvana’ (Nibban) a phaan khawh lai, chuahthan lengmang (re-cycle birth) in a luat khawh lai, a cawnpiak. 

JESUH: Jesuh nih cun Pa Pathian tluk a sinak a chim pinah vawlei a rat chan cu aa chirmi misual khamh awk asi. Vawlei harsatnak in kan luat khawh nakding ahcun sual ngaihchih, Pathian dawt, minung hawi zong dawt i sualnak huat kha asi.
Pathian an zumhning
BUDDHA: Pathian le harsatnak/fahnak hi aa dang tukmi an si caah harsatnak a um caah Pathian um ding cu a tlaak lo, a ti. Cucaah, Pathian um a zum lo. Cucaah, Buddhism (Theravada le Mahayana) cu ‘Pathian a um lo’ timi ruahnak (Atheism) phun khat asi, ti khawh asi. Buddha nih cun sermi thil zong hi Pathian sermi an si a zum lo. An mah tein a hong ummi an si, tiin a pom.

JESUH: Jesuh nih cun Pathian a um a zumh. Biakam Hlun zong kha tha tein  Pathian bia asi tiin a cohlang. Amah lila zong kha Pa Pathian he aa tluk in a chim.
Khuaruahhar thil an tuahmi:
BUDDHA: M. Walshe tialmi (the long discourses of Buddha) ah, “Buddha cu khuaruahhar thil tuah an fial i ‘khuaruahhar thil tuah ka duh lo, ka hlawt hna’ tiah a ti,” tiah a tial. Cheukhat an cauk pawl nih cun khuaruahhar thil a tuahmi tete an tialmi a um ko nain cu zong cu Buddha thih hnu kum 450 hrawng lawngah tialmi an si caah tawnchommi an si lai, tiah an zumh.
 
 JESUH: Jesuh khuaruahhar tuahmi cu Gospel cauk chungah tampi hmuh khawh an si. Jewish-Roman tuanbia tial thiam Josephus Flavius zong nih fiang tein ‘Jesuh Khrih cu khuaruahhar tampi a tuah—mizaw a damh, mithi a thawh,…. cu ruangah mi tampi nih an zulh,’ tiah a tial.
Minung harsatnak an chimning
BUDDHA: Buddha nih cun mi pakhat nih harsatnak/fahnak chungin a luat khawh nakding ahcun ‘duhnak’ (desire) a hlawt a hau, a ti. 

JESUH: Jesuh nih cun harsatnak cu sualnak ruangah asi i cu sualnak nih cun Pathian le minung pehtlaihnak kha a chah, a ti. 

Ravi Zachariah nih, “Buddha cu an nu nih fapa a hrin zaan ah vawlei harsatnak le fahnak in a luat khawh nakhnga an inn in a chuak. A nupi nih a tuarmi fahnak vialte cu a kaltak dih. Sihmanhsehlaw, Jesuh Khrih cu Pathian sinak kaltak in minung ah a hong cang i fahnak le harsatnak vialte, vailam cung i thihnak tiangin a hon tuar,’ a ti. Phundang cun, Buddha nih cun harhnak le fahnak in luatnak lam (philosophy) a kan chimh lioah Jesuh Khrih cu Mikhamhtu (Savior) ah a hong cang.
Khamhnak vs. Luatnak (Salvation vs. Liberation)
BUDDHA: Buddhism ah cun luatnak kan hmuh khawh nakding ah mah te cio in kawl le tuah asi. Buddhism nih biatak (Dharma) timi a cawnpiak hna i cu a cawnpiaknak a zual kho mi paoh cu luatnak hmuh khawh asi. Nirvana va phanh i chuahthannak (re-cycle birth) in luat khawh asi.

JESUH: Jesuh Khrih cawnpiak ning he cun aa kalh ngaingai. Sualnak nih Pathian le minung a then cang caah pumpak izuamnak in khamhnak hmuh khawh asi ti lo. Bawmtu ngei lo le ruahchannak ngei lo kan si. Cucaah, Jesuh Khrih lawng nih Pathian le minung karlak ah remnak a ser khawh (Rm 5: 10). Zeicahtiah, amah lawnglawng cu ‘lam’ asi (Jn 14: 6).
Thih hnu nunnak:
Buddha le Jesuh cu an thi veve. Buddha cu an khangh i Jesuh cu vailam an tah. Asinain, Jesuh Khrih cu a chim bantuk in a tho than. W. Craig nih, ‘Jesuh Khrih thawhthannak hi (zumtu he zumlotu he) scholars 75% nih cun an zumh,’ tiah a tial. Asinain, Buddha a tho than ti cu vawlei tuanbia ah a um bal lo. Cucaah, Jesuh Khrih thawhthannak nih cun Khrihfa biaknak cu biaknak dang vialte sin in a dangter i Jesuh Khrih cu Buddha nakin a lianngan mi a sinak kha a langhter. 

----------------------------------------------------
Chirhchanmi:
  • Buddhist Studies. 2008. The Life of the Buddha: The Birth of the Prince chungin.
  • Craig, W. 2013. Accounting for the Empty Tomb chungin.
  • Jayatilleke, K. 1974. The Message of the Buddha chungin.
  • Ludemann, G. 1995. What Really Happened? chungin.
  • Nyanaponika, T. 1996. Buddhism and the God-idea timi chungin.
  • Robert, W. 1961. “Tillich Encounters Japan.” in Japanese Religions 2 chungin.
  • Walpola, R. 1959. What the Buddha Taught  chungin.
  • Walshe, M. 1995. The Long Discourses of the Buddha chungin.
  • Zacharias, R. 2014. Why Suffering? chungin.

Post a Comment

0 Comments